Zawsze, gdy rozpoczynam pracę z nowym klientem w coachingu kariery, pierwszy etap to ustalenie dokąd mamy dotrzeć: jaki jest cel naszej podróży? Czy chodzi o zmianę pracy, znalezienie zupełnie nowej drogi zawodowej, uzyskanie awansu czy jeszcze coś innego? Co konkretnie miałoby się wydarzyć? Z czym klient chce się zmierzyć, czemu się przyjrzeć, na co przygotować?
Często słyszę wtedy ogólniki takie jak: nie jestem zadowolona z mojej pracy, chcę się przebranżowić, chcę robić coś ciekawszego, więcej zarabiać albo po prostu chcę czerpać większą satysfakcję z pracy. To oczywiście zrozumiałe pragnienia – wszyscy chcemy, żeby było nam lepiej. Daleko im jednak do miana sprecyzowanych celów.
Dlatego dzisiaj opowiem Ci o tym, od czego zacząć, jeśli pragniesz zmiany zawodowej. Chcę Ci zaproponować ćwiczenie coachingowe (a o samym coachingu więcej przeczytasz tutaj) – zwane kołem wartości, które może w tym pomóc. Będzie ono polegało na przyjrzeniu się różnym obszarom Twojej pracy i analizie, które są dla Ciebie najważniejsze. W efekcie zobaczysz, jakiej zmiany potrzebujesz.
Co będzie potrzebne?
-> przynajmniej 20 minut wolnego czasu, w ciszy i samotności,
-> duża kartka papieru albo notes/zeszyt
-> długopis/ołówek/cienkopis – w zależności od tego, czym lubisz pisać,
-> mogą się też przydać zakreślacze lub długopisy/cienkopisy w innych kolorach, ale nie są niezbędne.
Krok pierwszy – wartości
Zamknij oczy i pomyśl, co w pracy jest dla Ciebie najważniejsze. Co sprawia, że wstajesz rano z łóżka, by się do niej wybrać? Czy są to relacje ze współpracownikami, kwestie finansowe, a może po prostu lubisz to, co robisz? Czego brakuje Ci w obecnej firmie, a ma dla Ciebie duże znaczenie? Czego brakuje Ci na obecnym stanowisku?
Następnie narysuj na kartce duże koło. Podziel je na części – najlepiej od razu na 8. W tych wydzielonych trójkącikach wpisz skrótowo po jednej wartości, spośród tych, o których pomyślałaś przed chwilą. Np. wynagrodzenie, atmosfera, zespół, ciekawe projekty, itd. Wpisz wszystko, co przychodzi Ci do głowy, nie analizując tego zbytnio. Na to będzie jeszcze czas. Jeśli okaże się, że zabrakło Ci miejsca, bo Twoich wartości wyszło więcej niż 8, zawsze możesz podzielić trójkąty na kolejne części.
Krok drugi – analiza
Teraz mam dla Ciebie kilka pytań, które pomogą w analizie i odkryciu tego, co dla Ciebie najważniejsze.
Popatrz na swoje koło wartości dotyczących pracy. Co czujesz? Czy realizujesz je wszystkie tak, jak byś tego chciała każdego dnia? Czy są wśród nich takie, których nie realizujesz w ogóle?
Zastanów się, na ile jesteś zadowolona z tego, jak obecna sytuacja pozwala Ci wypełniać te wartości. Które obszary wyglądają tak, jak byś tego pragnęła, a którym brakuje jeszcze do pełni Twojej satysfakcji? Może otrzymujesz teraz świetne wynagrodzenie, ale atmosfera jest kiepska, a projekty nudne? Albo odwrotnie – to, co robisz daje Ci ogromną frajdę, ale jesteś za to słabo wynagradzana?
Która z tych wartości jest dla Ciebie najważniejsza? Zaznacz ją na kole – możesz użyć kolorowego długopisu, zakreślacza lub podkreślić ją w inny sposób. Ważne, żebyś umiała ją rozpoznać, kiedy za jakiś czas znów spojrzysz na koło. Dlaczego wybrałaś właśnie tę wartość? Co sprawia, że bez niej praca nie będzie miała dla Ciebie sensu?
A która wartość ma dla Ciebie najmniejsze znaczenie spośród zebranych w kole? Skoro się tutaj znalazła, na pewno jest istotna, ale na tle pozostałych może nie jest dla Ciebie tak kluczowa. Pamiętaj, że nie ma firm i stanowisk idealnych, więc prawdopodobne jest, że w nowym miejscu nie uda się każdej z Twoich wartości zrealizować w 100%. Bez której mogłabyś jednak czerpać satysfakcję z pracy? Dlaczego wybrałaś właśnie tę?
Krok trzeci – ocena satysfakcji
Popatrz na każdą wartość i odpowiedz sobie na pytanie: na ile procent jesteś dziś zadowolona z tego obszaru? Czy jest to 10-20%, a może 80%? Zapisz wynik pod nazwą wartości.
Przy której wartości Twoja satysfakcja jest najniższa? Z czego to Twoim zdaniem wynika? Czy to kwestia tej konkretnej firmy, Twojego stanowiska i kwalifikacji, sytuacji? A może jeszcze czegoś innego? Może od jakiegoś czasu ta praca Cię uwierała jak kamyk w bucie, ale nie zastanawiałaś się nigdy głębiej nad tym, co jest dla Ciebie ważne, więc nie zdawałaś sobie sprawy, co dokładnie zabiera Ci satysfakcję?
A może to, że nie realizujesz tej konkretnej wartości to Twój wybór? Może dzięki temu zyskujesz coś innego, w jakimś ważniejszym dla siebie obszarze? Może tak naprawdę wolisz się skupić na innych rzeczach? To nic złego, ważne tylko, aby sobie uświadomić, dlaczego działamy tak, jak działamy.
Przy której wartości satysfakcja jest najwyższa? Jeśli to jednocześnie najważniejszy dla Ciebie czynnik, jesteś wielką szczęściarą. Jeśli nie, warto się zastanowić, co to dla Ciebie oznacza. Czy to, że jesteś tak bardzo zadowolona z tego obszaru to Twoja zasługa, a może tak wyszło – kwestia przypadku, zbiegu okoliczności? A może włożyłaś bardzo dużo pracy, by mieć tak dużą satysfakcję właśnie z tego?
Zwróć jeszcze uwagę na to, z ilu obszarów jesteś zadowolona (70% satysfakcji i więcej), a z ilu nie. Jak to się rozkłada na Twoim kole? Które czynniki przeważają? Czy te najważniejsze dla Ciebie to te, w których masz największą satysfakcję teraz?
Krok czwarty – podsumowanie
Twoje koło wartości zawodowych jest gotowe. Przyjrzyj mu się uważnie. Jakie wzbudza w Tobie uczucia? Czy coś Cię w nim zaskoczyło? Co odkryłaś nowego dzięki niemu?
Który z tych wymienionych przez Ciebie obszarów ma największy wpływ na Twoją ogólną satysfakcję z pracy? Który najmocniej popycha Cię do myślenia o zmianie? Którym obszarem chciałabyś się zająć w pierwszej kolejności? Zaznacz go tak, aby wyróżniał się na tle pozostałych.
Jak poprawa satysfakcji z realizacji tej jednej wartości przełoży się na pozostałe? Może wystarczy Ci, jeśli będziesz „tylko” więcej zarabiać albo „tylko” realizować bardziej ambitne zadania? A może potrzebujesz zmiany w kilku obszarach, by odczuć wreszcie satysfakcję z pracy?
Jakiej pracy szukasz?
Kiedy określisz już sobie, którym obszarem chcesz się zająć na początku, spróbuj przełożyć to na język celów. Jaki jest wobec tego Twój cel? Jakiej zmiany konkretnie pragniesz? Jakiej pracy szukasz? Co będzie w niej najważniejsze?
Jeśli na przykład numerem jeden do zaopiekowania na początek są kwestie finansowe, Twoim celem może być znalezienie lepiej płatnej pracy. Jeśli jednak jesteś zadowolona ze wszystkiego oprócz wynagrodzenia, może bardziej sensowne będzie zawalczenie o podwyżkę lub awans w obecnym miejscu pracy? Albo udział w jakiejś rekrutacji wewnętrznej?
Jeśli bardziej niż finanse doskwiera Ci na przykład atmosfera w zespole albo zakres realizowanych zadań, zastanów się co możesz z tym zrobić. Jakie masz możliwości? Pamiętaj, że zawsze jest ich więcej niż tylko zmiana pracodawcy. Może powinnaś porozmawiać ze swoim szefem o tym, czego Ci brakuje? Może są jakieś opcje, z których nie zdawałaś sobie wcześniej sprawy?
Na dole, pod kołem wartości, napisz, co chcesz osiągnąć, co zmienić, jaki jest Twój cel. Postaraj się jak najlepiej go sprecyzować i dookreślić.
Co się zmieni dla Ciebie, kiedy już go osiągniesz? Czemu jest tak ważny?
Po czym poznasz, że go zrealizowałaś? Jaka będzie konkretna miara Twojego sukcesu? W przypadku kwestii finansowych postawienie celu powinno być najprostsze – określ, jakie konkretnie wynagrodzenie chcesz otrzymywać. W przypadku innych obszarów, miarą sukcesu może być na przykład podniesienie satysfakcji z tych wyjściowych 20% do wyższego poziomu. Może na początek do 50%?
Pamiętaj, że aby cel działał na Ciebie motywująco musi być ambitny, ale jednocześnie realny do osiągnięcia. Nie stawiaj więc poprzeczki zbyt wysoko. Zacznij od określenia pierwszego, może małego, kroku w kierunku upragnionej przez Ciebie zmiany. To działa jak efekt motyla – nawet niewielka poprawa może stać się punktem startowym do większej zmiany.
Daj mi koniecznie znać, jak Ci się podobało to ćwiczenie i podziel się swoimi odkryciami. Powodzenia!